I. CÁC LOẠI DINH DƯỠNG TRONG ĐẤT
Sau khoảng thời gian mấy tháng ở nhà, dường như rất nhiều người bắt đầu làm vườn, trồng rau củ quả.. Nói thật ra, rau củ quả trên đất Mỹ này tương đối an toàn, hoặc khá sạch, tuy các nông trại cũng có phun thuốc, nhưng người dân hoàn toàn có thể tin tưởng rau củ quả vẫn trong độ an toàn nên việc trồng trọt tại nhà mang tính thư giãn và tìm niềm vui lành mạnh. Nói gì thì nói, thu hoạch được thành quả của mình hoặc ngày ngày ngắm rau củ quả của mình lớn và phát triển cũng vui phết. Trồng cây cũng có nhiều yếu tố để học hỏi, đặc biệt ở thời đại thông tin tràn lan trên mạng. Hôm nay chúng tôi muốn chia sẻ về vài khía cạnh của đất trồng sau khi tìm hiểu và thử nghiệm với vườn nhà.
Thứ nhất, bạn cần xác định và xem xét kỹ giống cây mình định trồng có đặc điểm về rễ và sinh trưởng như thế nào, vì mỗi giống cây trồng sẽ có một chế độ phân bón chăm sóc khác nhau và chỉ có thể sinh trưởng thật tốt nếu bạn đáp ứng cho chúng đúng loại đất trồng cây phù hợp. Ở đây, ta sẽ tạm chia ra thành ba nhóm cây trồng chính và cách chọn loại đất như sau.
Nhóm 1 : Cây lâu năm có bộ rễ dài và ăn sâu xuống đất
Những loại cây kiểng sống lâu năm thân gỗ to, tán cây lớn cho bóng mát hoặc một số loại cây có hoa như táo, đào, cam, figs, nguyệt quế, cây sứ, lộc vừng,..có bộ rễ lớn và cần được trồng trong một không gian đất hoặc chậu đủ lớn để rễ cây có thể phát triển tốt, hoàn thiện nhất. (Chú ý: Cây càng lớn sẽ cần chậu càng to vì thế bạn cần lưu ý quan sát để thay chậu định kỳ cho cây).
Loại đất trồng cây phù hợp với nhóm cây này nhất cần có độ tơi xốp, lượng đất thịt chiếm từ 25% đến 30% để giúp rễ cây đứng vững, không bị bật gốc khi gặp gió bão.
Nhóm 2 : Cây có bộ rễ chùm
Đây cũng là nhóm cây khá phổ biến và được trồng rộng rãi. Đó thường là những loại cây kiểng có kích thước nhỏ như cây hoa mai, cây hoa hồng, sứ thái, một số loại cây ăn quả cũng có rễ chùm,..Nhóm cây này thường có nhu cầu dinh dưỡng khá cao nên loại đất phù hợp nhất với nhóm cây này cần được bổ sung nhiều chất hữu cơ và khi trồng phải chú ý đến hệ thống thoát nước cho cây để cây không bị thối rễ và sống lâu hơn.
Nhóm 3 : Cây thân thảo, rau xanh, hoa kiểng có tuổi thọ ngắn
Nhóm cây thân thảo thường có chu kỳ sinh trưởng ngắn, nên đất trồng không đòi hỏi quá cao hay nhiều dinh dưỡng như hai nhóm trên mà chỉ cần có độ tơi xốp để thoát nước tốt là được.
Một số thông tin khác:
Trọng lượng đất như thế nào cho phù hợp?
Đất có trọng lượng càng nặng sẽ có khả năng giữ nước càng tốt và ngược lại: Hãy ghi nhớ điều này khi chọn mua đất trồng cây nhé.
Những loại cây cần nhiều ánh sáng mặt trời sẽ phù hợp với loại đất có trọng lượng trung bình vì chúng có khả năng giữ nước tốt hơn đất có trọng lượng nhẹ, giúp hạn chế được tình trạng bị khô do tiếp xúc nhiều với ánh nắng thường xuyên.
Những loại cây trồng trong bóng râm thích hợp với đất nhẹ hơn, vì nếu sử dụng đất có trọng lượng quá nặng, giữ nước quá cao, cây có thể chết vì bị úng, thừa đổ ẩm, hoặc bết.
Những loại đất quá nhẹ, chỉ bao gồm mùn cưa, than bùn và rêu có độ giữ ẩm nước rất kém, dễ gây chết cây của bạn nếu không chú ý.
Nếu bạn trồng những loại cây chịu hạn (như xương rồng) thì những loại đất cát hoặc được pha cát cao ít chất dinh dưỡng và thoát nước tốt sẽ phù hợp hơn.
Các thành phần quan trọng của phân bón
Bạn thường thấy 3 con số, ví dụ 11- 11 – 11.
- Số đầu tiên là Nitrogen
- Số thứ 2 ta hay gọi là chỉ số P (phosphorous)
- Con số thứ 3 là K (Potassium)
Đối với người thành thạo, đọc vậy là hiểu cây cần chỉ số nào mà mua cho đúng. Nhưng với người bình dân như mình, chỉ hiểu thế này là đủ:
- Số thứ 1 cho cây phát triển lá (N)
- Số thứ 2 cho cây phát triển rễ (P)
- Số 3 để cây khỏe mạnh một cách chung chung (K)
Cây ăn lá cần đất chứa nhiều nito (N) và Kali (K) hơn (Nên mua loại 20-10-20).
Cây cho hoa cần thành phần photpho (P) cao hơn (Nên mua loại 10-20-10)
Cây đang trong giai đoạn sinh trưởng mạnh cần sức khỏe và tăng khả năng kháng bệnh cần được bổ sung nhiều Kali (Nên mua loại 10-10-20).
Ví dụ bạn trồng cỏ, rau (tức cái nào cần lá phát triển)… thì lấy bao phân nào có chỉ số đầu cao.
Cây nào mới trồng hay mới bứng sang chỗ mới, hay ăn củ thì mua số thứ nhì cao để cây phát triển rễ (P), Thí dụ các loại nào trồng lấy củ chẳng hạn.(khoai, tỏi…)
Cây nào đang bị bệnh hay yếu sức vì chuyển đổi từ nơi khác đến thì chỉ số 3 cao (K)
Tại sao lại có bao đề 24-10-10, lại có bao bao chỉ có 10-5-5, hay có bao bao lại 10-10-10?.
Xin thưa, số lớn thì tỉ lệ pha trộn càng cao trong tổng số tỉ lệ đất, và dĩ nhiên thì giá tiền bao đó càng cao.
Khi mua, nên biết loại cây mà mình dùng nó làm gì? Lá? rễ? hay chống bệnh?
Nếu mơ hồ thì cứ mua phân có chỉ số cân bằng là ok, ví dụ 10-10-10, hay 11-11-11.
II. ĐẤT TRỒNG VÀ ĐẤT CHẬU
Đất trồng thì để bỏ xuống đất, đất chậu thì bỏ trong … chậu. Tuy nhiên, mọi chuyện không chỉ đơn giản như thế.
Ta hay thấy đất bỏ chậu thì thường đắt hơn, do khi họ pha trộn thì phải bảo đảm đất ấy có đầy đủ tất cả các chất dinh dưỡng để cây có thể sống vì không thể hút thêm chất dinh dưỡng từ đất. Ngược lại đất cho ground thì do cây đâm rễ sâu hút thêm dinh dưỡng nên tỉ lệ phân sẽ ít hơn, nên rẻ hơn.
Thêm nữa, trồng chậu nước rút chậm, nên rễ dễ bị úng, đất potting mix giúp đất rút nước nhanh.
Ngược lại, đất garden soil thì do nước rút nhanh nên trong đất sẽ có nhiều gỗ vụn hay lá cây xay nhỏ để giữ nước được tốt hơn.
Vậy có phải đất trồng chậu thì cho chậu, mà dùng đổ ra đất thì dùng đất garden không? Xin thưa, tùy loại cây mà bạn trồng.
Nói thế này thì hơi mơ hồ, nhưng xin cho ví dụ thế này, bạn sẽ dễ hình dung hơn.
Ví dụ, bạn trồng dưa leo. Dưa leo cần đất rút nước cho nhanh vì rễ không chịu được úng. Nên nếu bạn trồng dưa leo trong chậu thì dùng pottting mix, còn bạn trồng ra đất thì dùng đất cho garden.
Nhưng nếu bạn trồng mía thì dùng đất dùng cho garden cho cả trồng đất hay trồng trong chậu.
Nhưng nếu bạn trồng hoa hồng thì nên dùng potting mix cho cả chậu hay đất. Còn nếu bạn dùng đất dùng cho garden thì phải tưới ít lại vì hoa hồng không thích nhiều nước.
Nếu vậy cũng chưa đủ, phải thêm thế này.
Giả dụ, tôi nghèo quá không đủ tiền mua potting mix, hay potting soil để bỏ chậu. Walmart chỉ sale garden soil 2 đồng thôi. Thế là mua 50 bao về thì phải là sao?
Xin thưa, garden soil mua rẻ được mà chỉ cần cho chậu thì bạn nên trồng cây gì có tính thích nước và hạn chế tưới lại nếu cây đó không thích nước nhiều. Cộng thêm, bón chút phân (mua riêng thì rẻ hơn nhiều so với đất đã được trộn sẵn) bổ sung rác thải nhà bếp để tăng các chỉ số N, P,K. Các loại rác từ nhà bếp đều có đầy đủ các dưỡng chất ấy, chỉ cần thời gian phân hủy và chút chịu khó là được.
Nhưng nên nhớ cái gì nhiều quá thì không tốt. Do rút nước tốt nên potting soil hay potting mix nên tưới vừa tới là được. Đừng tưới đẫm quá chất dinh dưỡng ngấm hết xuống đất sâu thì chỉ tốt … cỏ chứ cây không có lợi gì mấy.
Lưu ý khi mua đất nhìn màu bao mà chọn mua. Mua garden soil thì nên chọn màu xanh dương thì nhiều vỏ cây để giữ nước cho cây (dùng cho cây thích nước). Mua potting mix thì mua bao màu vàng nhiều sốp vụn để rút nước cho cây không thích nước hay cho cây muốn phát triển rễ.
Bao màu đen hay màu cam, màu xám thì thường là organic, không có nhiều hóa chất mà chủ yếu là rác thải nhà bếp hoai ra, hay các loại phân chuồng ở những nông trại mà động vật chỉ ăn cỏ.
III. MUA BẰNG CÁCH NÀO?
Thường có 2 loại đất:
- Loại thường thì 39 đồng 1 yard
- Loại tốt (có compost) thì 45 đồng.
Cứ theo nguyên tắc thì tiền nào của nấy. Nhưng như đã nói, tùy theo loại cây bạn đang trồng mà chọn mua đất. Thường đất 45 đồng có sẵn phân và compost nên bạn không cần pha trộn chất dinh dưỡng gì thêm cả. Nhưng do có compost nhiều (tro đốt pha vào để diệt khuẩn cho cây và hạn chế vi sinh sinh nấm bệnh từ phân chuồng phát triển làm thối rễ) độ kết dính của đất khá cao. Cây nào cần phát triển rễ thì khó đâm rễ. Nên mua thêm bao trấu hay gói bột trắng (sốp say nhuyễn bán hơn 10 đồng bao) về trộn thêm để nước dễ rút.
Còn mua loại 39 đồng yard thì vừa trồng, nếu có bổ sung thêm thì chỉ thêm với tỉ lệ rất ít.
Cả 2 loại này khi mua về nên tưới nước vài ngày để giảm nhiệt độ và tính sát khuẩn cao trong đất.
Chứ nếu đổ ra trồng liền là cây sẽ bị teo lá hay chết rễ ngay.
Mua đất chở xe được cái là rẻ, nhưng dầu sao cũng không bằng đất pha sẵn trong bao bán. Muốn mua rẻ thì đi vòng vòng các store, bao nào rách thì giảm 50% giá tiền hay đợi sale rồi mua.
(Nguồn bài viết: tham khảo Tarolovestravel và intenet)
